آمریکا و کشتار غیرنظامیان سوری:« کودکان بهای سنگین جنگ برای بازپس‌گیری رقه از داعش را می‌پردازند»
ترجمه‌ی مقاله‌ی موسسه «ایروارز»، نهاد ناظر بر تلفات غیرنظامیان در جنگ علیه داعش
مقدمه: همزمان با شدت یافتن جنگ علیه داعش در سوریه و عراق و مرگ پرشمار غیرنظامیان بر اثر بمباران‌های ائتلاف به رهبری آمریکا و نیروهای زمینی تحت حمایت آن، رسانه‌های مستقل امریکا با انتشار مقالات متعدد به بازتاب ارتکاب جنایات جنگی توسط ایالات متحده و نقد سیاست‌های دولتی پرداخته‌اند. عناوین زیر نمونه‌هایی از تیتر مقالاتی است که به تازگی در این مورد منتشر شده‌اند:
* برای چه دلیل آمریکا این حجم از غیرنظامیان را در سوریه و عراق می‌کشد؟ (نیویورک تایمز https://goo.gl/vMufWw
* سیاست ترامپ مشخص است؛ تلفات غیرنظامیان در جنگ علیه ترور اهمیتی ندارد (نیشن، https://goo.gl/iJh9n2 )
* آمریکا اول بمباران می‌کند، بعدا می‌پرسد (فارین پالیسی، https://goo.gl/ybv15W )
* جنگ ترامپ برای ریشه‌کردن داعش دارد تلفات غیرنظامیان را بالا می‌برد (هافینگتون پست، https://goo.gl/rPC7qz )
* آمریکا به متحدانش کمک می‌کند تا تلفات غیرنظامیان را در سوریه و عراق پنهان کنند (فارین پالیسی، https://goo.gl/3uxUwY )
* حملات هوائی آمریکا به داعش صدها و شاید هزاران غیرنظامی را کشته است (نیویورک تایمز، https://goo.gl/V8fTSH )
* بالا رفتن میزان تلفات غیرنظامیان در اثر بمباران‌های آمریکا وحشت را در سوریه و عراق پراکنده کرده است (واشنگتن پست، https://goo.gl/uSs7Wa )
گرچه دفتر مرکزی ائتلاف به رهبری آمریکا گزارش تلفات غیرنظامیان عملیات خود را به صورت ماهیانه منتشر می‌کند، با این حال آمار ارائه شده مورد مناقشه بوده و بخش عمده ی از سازمان‌های محلی و بین‌المللی ثبت قربانیان این آمار را حداقلی می‌دانند. نهاد بریتانیایی Airwars، ناظر بر تلفات غیرنظامیان در جنگ علیه داعش که از ابتدای آغاز به کار ائتلاف به مستند کردن موارد می‌پردازد منبعی پایه برای رسانه‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. این موسسه در مقاله‌ای به قلم «ساموئل اکفورد» محقق مجموعه به عملیات اخیر آمریکا و نیروهای دموکراتیک کرد SDF پرداخته است که ترجمه آن در زیر می‌آید.
«با گذشت ۷ هفته از عملیات تحت حمایت آمریکا برای بازپس‌گیری رقه از به اصطلاح «دولت اسلامی» (داعش) بیش از یکصد کودک در میان شمار بالای غیرنظامیانی قرار دارند که توسط بمباران‌های هوائی و آتش توپخانه سنگین ائتلاف، اعمال نیروهای وابسته کرد SDF روی زمین و همچنین حملات خود داعش کشته شده‌اند.
در ماه ژوئن موسسه ایروارز تخمین زد که دستکم ۳۴۰ غیرنظامی در رقه احتمالا بوسیله حملات هوائی و توپخانه‌ای ائتلاف کشتار شده‌اند. این رویه در ماه ژوئیه نیز ادامه پیدا کرد. برطبق برآورد جاری، دستکم ۱۴۰ غیرنظامی دیگر توسط حملات هوائی ائتلاف در سه هفته‌ی نخست این ماه از پا درآمده‌اند.
طبق گزارش‌های محلی از ۶ ژوئن بدین سو تا ۱۱۹ کودک در میان کشته‌شدگان درون رقه و حومه آن هستند که بسیاری از این قربانیان خردسال با نام شناسایی شده‌اند. منابع محلی توضیح می‌دهند که درگیری خیابانی و آتشبار خطرناک به سمت شهر از زمان اغاز رسمی عملیات در ۶ ژوئن به طرز دراماتیک شدت گرفته است. تا نیمه ژوئیه، آمریکا تائید کرده است که نیروهای دموکراتیک سوری تلفات زیادی محمل شده‌اند به گونه‌ای که این میزان بالا سبب شد پنتاگون به صورت عمومی به پاسخ در برابر گزارش‌های مبنی بر تعلیق عملیات رو آورد.
در عوض آمریکا پافشاری کرد که کمپین مشترک استراتژی‌های جدیدی را درپیش خواهد گرفت اما این اتخاذ استراتژی‌های جدیدبه خاطر تلفات بالای غیرنظامیان نبود. دستکم یک مقام بلندپایه‌ی نیروهای دموکراتیک SDF مخالف است گرچه به رسانه Syria Direct می‌گوید کاهش سرعت حمله به بخش شرقی رقه به خاطر «جلوگیری از تلفات غیرنظامیان ومحافظت از مکان‌های تاریخی بوده است.»
ائتلاف می‌گوید ۴۵ درصد رقه تا کنون به دست نیروهای SDF افتاده است گرچه هنوز نبرد سخت در پیش است. در طول یک ماه و نیم پیش، رگبار حملات سنگین هوائی و توپخانه‌ای به سمت شهر حالت شدیدتری به خود گرفته است. طبق آمار مرکز فرماندهی ائتلاف که در اختیار موسسه ایروارز قرار گرفته است تنها در ماه ژوئن قریب ۴۴۰۰ مهمات انفجاری به سمت رقه شلیک شده است که در مقایسه با ۱۰۰۰ عدد در ماه قبل از آن می، افزایش عظیمی را نشان می‌دهد. این اعداد با اعدادی که در طول بدترین جنگ‌ها در موصل دیده شد، شهری از نظر مقیاسی بارها بزرگتر از رقه، رقابت می‌کند.
محققان ایروارز که رخدادهای رقه را زیرنظر دارند می‌گویند گزارش‌های کشتار اعضای خانواده‌ها اغلب شامل کودکان شایع است. تخمین زده می‌شود دستکم ۳۰ هزار غیرنظامی در شهر گیر افتاده باشند که بسیاری از آنها خودشان از سایر نقاط دیگر سوریه به این شهر فرار کرده‌اند. داعش به زور مانع ترک رقه توسط این شهروندان می‌شود. کیندا حداد رئیس بخش محققان موسسه ایروارز می‌گوید:«ما همچنان رخدادهایی را می‌بینیم که یک یا دو تن از ساکنان کشته می‌شوند. همچنین بسیاری از حوادث وجود دارند که کل یک خانواده بر اثر حملات هوائی و توپخانه‌ای جان می‌بازند.اغلب آنان را آوارگانی تشکیل می‌دهند که در درون خاک سوریه جابجا شده‌اند.»
مقامات رسمی آمریکا ادعا می‌کنند که جنگجویان دولت اسلامی از شهروندان به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کنند، به همان اندازه در بقیه‌ی شهرهایی که توسط نیروهای تحت حمایت ائتلاف محاصره شده‌اند. در موصل سازمان عفو بین‌الملل شهادت ساکنانی را ضبط کرده است که می‌گویند داعش از تله‌های انفجاری استفاده می‌کند تا غیرنظامیان را وادار به ماندن کند و در برخی موارد آنان را به ساختمان‌های واقع شده در وسط محل درگیری می‌بندد. یک تن از گروه ناظر «رقه در سکوت کشتار می‌شود» تائید کرد که در رقه داعش غیرنظامیان را میان جنگجویان خودی و ائتلاف گذاشته است. نماینده این گروه می‌گوید «هر روز موشکباران سنگین برقرار است؛ چه از جانب توپخانه و چه توسط نیروی هوائی.» وی تخمین می‌زند۵۰ هزار غیرنظامی در بخش تحت کنترل داعش شهر حاضر هستند و ادامه می‌دهد:«هیچ‌کس به غیرنظامیان راهکاری نمی‌دهد. غیرنظامیان بزرگترین بازندگان هستند.»
در ۶ ژوئیه طبق گزارش‌ها یک مادر و سه بچه‌اش پس از انکه حمله هوائی ائتلاف محله الفردوس رقه را هدف گرفت کشته شده و دو عضو دیگر فامیل مجروح شدند. چندین منبع محلی مختلف بچه‌ها را جانا، شطحه و نور الحریری ذکر کردند. تصویری از جانا که توسط گروه «رقه در سکوت کشتار می‌شود» منتشر شد کودکی را که بیش از یک یا دو ساله نداشت نشان می‌داد؛ با لبخندی بر لب در دوران حیاتش.
در پی حمله هوائی ۱۳ ژوئیه که طبق گزارش‌ها نزدیکی یک نانوایی را المعری رقه را هدف گرفت، ۷ کودک دیگر کشته شدند. در همان روز طبق خبر منابع محلی، دختر کودک دیگری به نام عواد البیلو در شهر کشته شد. عکس‌ها پاره‌ی بدن او را پس از آنکه بمباران هوائی گفته شده خانه‌ی خانواده‌اش را هدف گرفته بود نشان می‌داد. سعید فاضل عبدالغنی رئیس موسسه حقوق بشری SNHR می‌گوید:«قابل پیش‌بینی است که کودکان بسیار اغلب قربانیان حملات هوائی از این دست هستند.» از میان کسانی که با دادن رشوه موفق به خروج از رقه شده‌اند، بسیاری مردانی هستند که با نزدیک شدن نبرد برای شهر از ترس به کار گرفته‌شدن برای خدمت نظامی اجباری توسط داعش گریخته‌اند. او می‌گوید:«کودکان مانده‌اند و بخش اعظم کشتارها از کودکان است»
لیست کودکان به قتل رسیده همچنان به بزرگتر شدن ادامه می‌دهد. در ۱۶ژوئیه هفت نفر از اعضای خانواده‌ی المنا طبق گزارش‌ها در حمله هوائی کشته شدند. یک هفته بعدتر، منابع محلی گزارش کردند که دو کودک دیگر، رعا و احمد علیجی، همراه با پدرشان حسام و دستکم سه تن دیگر در جریان حمله هوائی به نزدیکی مدرسه طریق بن‌زیاد در رقه کشته شدند. و در ۲۵ ژوئیه گروه «رقه در سکوت کشتار می‌شود» عکس‌هایی دلخراش را از کودکانی منتشر کرد که می‌گفت توسط حملات هوائی ائتلاف و بمباران نیروهای دموکراتیک سوریه به سمت رقه کشته شده‌اند.
در مجموع از ۶ ژوئن بدین‌سو، موسسه ایروارز تا ۱۱۹ کودک را ثبت کرده است که در حملات منتسب به نیروهای ائتلاف کشته شده‌اند. بنابر کیفیت گزارش‌های منابع محلی، به نظر می‌رسد دستکم ۸۷ کشته و حداکثر ۱۰۰ تن از آنها احتمالا در اثر اعمال ائتلاف به رهبری امریکا کشته شده‌اند.
ولو اینکه غیرنظامیان در درون رقه ارتباطشان را با دنیای بیرون از دست داده باشند، محققان وظیفه سروکله زدن با آمار سنگین تلفاتی را که از حملات محاصره‌ی شهر در آغاز سال جاری ناشی شده‌اند از قبل شروع کرده‌اند.
از آغاز سال ۲۰۱۷ موسسه ایروارز بیش از ۱۳۰۰ مورد مرگ احتمالی غیرنظامیان را ثبت کرده است که به حملات هوائی ائتلاف در حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه در استان رقه مربوط می‌شوند. نیروهای دموکراتیک سوریه، تحت تسلط کردها، پایتخت خودخوانده‌ی داعش را در ماه‌های منتهی به ژوئن محاصره کردند. تخمین زده می‌شود بیش از ۷۰۰ غیرنظامی در حملات ماه‌های مارس، آوریل و می کشته شده باشند. سازمان جهانی دیدبان حقوق بشر «طبقه» و «المنصوره» را در غرب رقه بازدید کردند. هر دو شهر اکنون تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه هستند اما طبق گزارش‌ها پیش از آنکه تصرف شوند، متحمل تلفات سنگین غیرنظامیان بر اثر بمباران‌های هوائی شدند. حمله‌ای در ۲۱ ژوئن به مدرسه ای در المنصوره طبق برخی حساب‌ها مرگبارترین حمله هوائی کل ائتلاف بوده است. طبق گزارش‌ها دستکم ده‌ها غیرنظامی در این حمله کشته شدند در حالی که پاره‌ای ادعاها شمار جانباختگان را تا ۲۰۰ تن و بالاتر از آن می‌برند.
گرچه حتی قبل از اینکه تحقیقات رسمی به نتیجه‌ای برسد، ژنرال استفان تونسند فرمانده ائتلاف به خبرنگاران گفت که معتقد است در حمله ۲۸ مارس هیچ فرد غیرنظامی کشته نشده است. او گفت:«ما هنوز اطلاعات لازم را برای آن حادثه جمع‌آوری نکرده‌ایم اما برآورد ابتدایی من این است که [گزارش‌های مرگ غیرنظامیان] معتبر نیستند. من فکر می‌کنم آن حمله حملهی پاکی بود.»
مسئولان ارزیابی تلفات غیرنظامیان در ائتلاف متعاقبا جمع‌بندی ژنرال را تکرار کرده‌اند که قطعیت حادثه‌ی رخ داده «معتبر نیست». مشخص نیست که اظهارات ژنرال تونسند تا چه حد می‌تواند پروسه‌ی تحقیقات ائتلاف را تحت تاثیر قرار داده باشد. با این حال سازمان جهانی دیدبان حقوق بشر به همراه کمیسیون مستقل تحقیق سازمان ملل در امور سوریه مشخص کرده‌اند که بسیاری از غیرنظامیان، عمدتا آوارگان داخلی سوریه، در حمله جان باخته‌اند.
موسسه ایروارز نیز که ناظر چندین گزارش مختلف محلی در همان زمان رخداد بوده است چنین تلفاتی را تائید می‌کند. موسسه ایروارز همچنین گزارش‌های منابع رسانه‌ای محلی را دائر بر جزئیات هجوم آوارگان به المنصوره هفته‌هایی قبل از رخداد در اختیار ائتلاف قرار داده بود. چیزی که ائتلاف تحت رهبری امریکا وانمود می‌کند از آن در مقطع زمانی حمله بی‌خبر بوده است.
ژنرال تونسند به خبرنگاران گفت:« بعد از همه‌چیز، ما ادعایی را دریافت کردیم که جنگجویان داعش در آنجا نبوده‌اند. فقط یک ادعا دریاف کردیم که جنگجویان داعش در آنجا نبوده‌اند و در واقع به جای آنان طوری پناهجویان در مدرسه ساکن بودهاند. با این حال مدرکی که آن را تائید کند ندیده‌ایم.»
اول سولوانگ، رئیس بخش موقعیت‌های اضطراری سازمان جهانی دیدبان حقوق بشر می‌گوید:«آنچه ما می‌توانیم تائید کنیم این است که چندین حمله ائتلاف به این دو شهر منجر به تلفات قابل توجهی از غیرنظامیان شده است.در بعضی موارد تلفات غیرنظامیان زمانی اتفاق افتاده است که نیروی هوائی ائتلاف حملهی هوائی تنگاتنگی در حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه انجام داده است که در حال جنگ مستقیم با جنگجویان داعش روی زمین بودهاند و خانه‌های محل مخفی شدن غیرنظامیان را هدف گرفته‌اند.» او اضافه می‌کند:«در مابقی موارد، واقعا به نظر می‌رسد ائتلاف در انجام وظیفه‌اش خطا کرده است و حملات را قبل از آنکه به نتیجه برسد ساختمان‌ها برای چه مورد استفاده واقع شده‌اند و چند تن از غیرنظامیان در آنجا هستند صورت داده است.»
پس از آنکه پرسش‌ها پیرامون مسئولیت ائتلاف در محافظت از جان غیرنظامیان رو به افزایش گذاشت، ژنرال تونسند توضیحاتی اضافی ایراد کرد. بعد از آنکه کمیسیون تحقیق سازمان ملل زنگ‌های هشدار را برای شمار قابل توجه کشته‌شدگان در حملات هوائی در حومه رقه به صدا درآورد، ژنرال توسند به گونه‌ای دیرباورانه به آن واکنش نشان داد:«به من مدرکی از آن نشان بدهید.»
در ۲ ژوئیه ژنرال توسند همچنین به نشریه نیویورک تایمز گفته بود:«ما به سمت هر قایقی که[روی رودخانه فرات] یافتیم شلیک می‌کنیم.» رود فرات و سواحل رودخانه‌‌ای اطراف آن در ماه‌های اخیر مکان مرگ مستند‌شده‌ی ده‌ها غیرنظامی بوده است؛ قایق‌های غیرنظامیان هدف قرار گرفته و غرق شده‌اند و ساکنان بیشماری در حالی که، در پی کاهش منابع تصفیه آب رقه، به جستجوی آب قابل آشامیدن آمده بودند کشته شده‌اند.
آنچه بر اندوه غیرنظامیان استان رقه می‌افزاید، واقعیتی است که محققان موسسه ایروارز نیز آن را ثبت کرده‌اند: فزونی گرفتن حملات نیروهای حامی رژیم در منطقه. در هفته‌های اخیر نیروهای رژیم که توسط حملات هوائی پشتیبانی می‌شدند، مناطقی را در جنوب شرق رقه و بر سر راه خود به سمت تصرف دیرالزور تحت کنترل درآورده‌اند. دیرالزوری که خود مکان حملات مرگبار ائتلاف در ماه ژوئیه بوده است.
ناظران محلی گزارش کرده‌اند که هواپیماهای روسی اعلامیه‌های بر سر ساکنان می‌ریزند که از آنان می‌خواهد شهرک‌هایشان را در شرق رقه تخلیه کنند. مرگ غیرنظامیان همچنین به همراه استفاده از بمب‌های خوشه‌ای و بمب‌های بشکه‌ای گزارش شده است.
در ۲۳ ژوئیه گروه «رقه در سکوت کشتار می‌شود» بیش از ۶۰ حمله هوائی حامی رژیم را روی «روستاها و شهرک‌های حومه شرقی رقه» گزارش کرد. حملات روی شهرک زعور شمر ۶ کشته و ۲۰ زخمی از غیرنظامیان برجا گذاشت. بدترین حمله در هفته‌های اخیر به نظر می‌آید در ۲۴ ژوئیه رخ داده باشد جایی که یک حمله توسط جنگنده روسی به کمپ جویزه در نزیکی الشعرده در حومه جنوبی طبق گزارش‌ها ۴۰ غیرنظامی را کشت.
حداد از موسسه ایروارز می‌گوید:«وحشتناک‌ترین چیز قابل توجه این است که در چند روز اخیر بر سر بخش بزرگ از رخدادهای [منجر به مرگ غیرنظامیانی] که ما بررسی کرده‌ایم؛ ائتلاف، روسیه و در برخی موارد رژیم بر سر اینکه چه کسی مسئول بوده است با هم رقابت داشته‌اند.»
در میانه‌ی این کشتار، رسانه‌های بین‌المللی و نهادهای غیردولتی به نسبت حضور اخیرشان در موصل، روی زمین در رقه حضور ضعیف‌تری دارند. بدون ناظران محلی، اطلاعات کمی از غیرنظامیانی که کشته می‌شوند شامل اسامی‌شان می تواند به بیرون راه پیدا کند. در همان حال که نیروهای تحت حمایت ائتلاف و نیروهای رژیم بر سر تصرف پایگاه‌های داعش با یکدیگر رقابت می‌کنند، این غیرنظامیان هستند که احتمالا به دادن هزینه‌ی اصلی ادامه خواهند داد.»
منبع: ایروارز، ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۷ https://goo.gl/9XxPdh
